حملات نفتی به عربستان ویرانگر اقتصاد جهانی نخواهد بود؛ چیز دیگری ممکن است این کار را بکند!

به گزارش راهبرد معاصر؛ حملات یکشنبه به تاسیسات نفتی عربستان، تولید 5.7 میلیون بشکه نفت در روز را مختل ساخت و قیمت آن را 18% بالا کشید. ترامپ اعلام کرد ایالات متحده «هدف گرفته و آماده شلیک" برای تلافی است. در مقابل وزیر خارجه ایران هم تهدید به "جنگی تمام عیار" در صورت حمله عربستان و امریکا کرد. به رغم تمامی این آشوب ها در عرصه بازار، تاثیر اقتصادی این حمله در ماه های آینده چندان زیاد نخواهد بود.

جهش قیمت در کوتاه مدت با توجه به تعطیل شدن نیمی از تولید نفت عربستان، قابل درک است. اما این حمله به تنهایی بعید است قیمت سر به فلک کشیده ببار آورد. شرکت آرامکوی عربستان، یک کمپانی پیچیده است که برای عملیاتی شدن مجدد، نمی تواند فوری عمل کند و طبق گفته یک منبع سعودی، برای بازگرداندن ظرفیت های از دست رفته تولید، به چند هفته، نه چند روز نیاز دارد. اما این شرکت می تواند برای پر کردن خلاء بوجود آمده، از ذخایرش استفاده کند. شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی تازه کار، گفت عربستان سعودی هدف داشت تا پایان ماه جاری، روزی 11 میلیون بشکه نفت تولید کند. حتی پیش از این سخنان وزیر نفت، قیمت نفت سر به زیر گرفته بود.

از آن گسترده تر، فارغ از حملات یکشنبه، بازار نفت شاهد مازاد عرضه بود و تقاضاها کمتر از تولید بنظر می رسید. این مسئله بیشتر مرهون تولید بیشتر نفت شیل از سوی ایالات متحده و البته کمتر شدن درخواست برای نفت به خاطر جنگ تجاری امریکا با چین بوده است.

در جولای، اعضای اوپک و تولید کنندگان نفت خارج از این سازمان به توافقی رسیدند که طبق آن، 1.2 میلیون بشکه از تولید این محصول در روز کاسته می شد تا قیمتش بالا بیاید. این محدودیت تا مارس 2020 برقرار شد. اما با توجه به احتمال رکود در سال آتی و کاهش بیشتر تقاضا، احتمال بی فایده بودن این محدودیت می رود.

پیام عربستان در پی حملات یکشنبه بازتاب دهنده فهم این سلطنت از تولید بیش از اندازه، نه کمبود نفت است. اگر دیگر تولیدکنندگان بخواهند بیشتر تولید کنند، طبیعی است که سهم عربستان از بازار فروش را نصیب خود کردند. سهمی که عربستان بسیار برای حفظ آن جدی است.

برآیند این واقعیت ها به مصرف کنندگان این نوید را می دهد: تاثیر رقابت بر سر قیمت ها، با افزایش تولید احتمالا اندک خواهد بود و هرگونه بالا رفتن قیمت در چند وقت دیگر، می خوابد. در کنار این دستور ترامپ برای برداشت از ذخایر استراتژیک نفت، به رقابت در تولید کمک می کند.

برای اقتصاد جهانی، خطر واقعی خود حملات نیست بلکه ظرفیت ایران برای حمله به زیرساخت های حیاتی است. آنطور که بازرسان سعودی و امریکایی ادعا می کنند، احتمال این که موشک ها از سایت های موشکی ایران پرتاب شده باشند، قوت می گیرد. البته ایران همچنان هرگونه دست داشتن در این حمله را رد می کند. دلیلی که برای احتمال دست داشتن ایران در این حمله ارائه می شود این است که ایران می خواهد جبران تحریم های امریکا و تاثیرات منفی آن بر اقتصادش کند. همچنین احتمالا می خواهد اروپایی ها و متحدان خلیجی امریکا را از حمایت از کمپین "فشار حداکثری" برگرداند و پشیمان کند.

تقابل اخیر با حمله به چند نفت کش در دریای عمان آغاز شد. ترامپ ایران را مقصر این حمله دانست با وجود این که در این مورد هم ایران دخالت داشتن در حادثه را تکذیب می کرد. اگر به واقع ایران در این حملات دست داشته باشد، نقطه عطفی در جنگ سرد خود با عربستان رقم زده و می تواند به بدتر شدن اوضاع بیانجامد.

بنظر می رسد ایران وارد یک بازی خطرناک اثبات ترس با امریکا و متحدان منطقه ای آن شده است. اگر ایران واقعا چندبار زیرساخت های انرژی را هدف قرار دهد، آن وقت است که می تواند توانمندی خود برای ویرانی اقتصادی جهانی و ضربه جدی به تولید نفت را اثبات کند. در هر حال به نظر می رسد ایران خواهان چنین سناریویی است: عقب نشینی امریکا و قیمت بالاتر گاز که پتانسیل لازم برای به شکست کشاندن استراتژی ترامپ را می دهد و احتمال پیروزی وی در انتخابات بعدی را پایین می آورد. نظام ایران امیدوار است با بالا بردن احتمال شکست ترامپ در انتخابات نوامبر آینده، امکان امتیازگیری بیشتر از ترامپ را بیافریند. یکی از این امتیازات خط اعتباری 15 میلیارد دلاری است.

این احتمال هم وجود دارد در صورت جلو آمدن تهران، ترامپ بالاخره به این نتیجه برسد که باید ضربه متقابل بزند. این گزینه پیامدهای بسیار سختی برای بازار انرژی خواهد داشت که نمی توان به راحتی پیش بینی کرد. در هر صورت اولویت اول امریکا و متحدان خلیجی اش باید تامین امنیت بیشتر و بهتر تاسیسات انرژی و مسیرهای انتقال آن باشد. اگر این حملات ادامه یابد، امکان سرپوش گذاشتن بیشتر بر تبعات آن وجود نخواهد داشت.