یادداشت اختصاصی بشیر اسماعیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی؛
پیام اقتدار ایران مقابل ناو آمریکایی در خلیج‌فارس
مانور قدرت اخیر نیروی دریایی سپاه در به‌عقب راندن ناوگروه بالگردی آمریکا در خلیج‌فارس نشان داد ایران به‌عنوان کشوری پهناور با توان نظامی کافی، دست بالاتری را در تقابل با تعدادی ناو و هواپیما خواهد داشت.
به گزارش «راهبرد معاصر»؛ به تازگی ویدئویی از دلاوردی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منتشر شد که نشان می داد، با هشدار آنها ناوگان بالگردی آمریکایی که به آب‌های سرزمینی ایران نزدیک می‌شد، ناچار به عقب نشینی شد.
این عملیات در حالی انجام شد که شانزدهم مرداد ماه خبر ورود بیش از 3 هزار ملوان و سرباز آمریکایی به غرب آسیا در چارچوب طرحی که پیش تر وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) اعلام کرده بود، منتشر شد.
به احتمال زیاد هدف از تحرکات اخیر آمریکا در منطقه صرفاً موضوع امتیاز انتقال انرژی نیست
پیش تر نیز نیروی هوایی آمریکا یک اسکادران از هواپیماهای اف-35 و یک اسکادران دیگر از هواپیماهای اف-16 را به منطقه ارسال کرده بود و از بهار گذشته تاکنون نیروی هوایی آمریکا یک اسکادران از هواپیماهای ای-10 را در منطقه حفظ کرده است.
آمریکایی‌ها همچنین دو ناوشکن را با ناوهای خود در منطقه مستقر کرده‌اند تا بتوانند تنگه هرمز و خلیج عمان را از هوا و دریا با تعداد بیشتری شناور دریایی و هوایی پوشش دهند.
تقویت نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس و غرب آسیا در حالی انجام می شود که طبق مفاد دو سند راهبرد امنیت ملی آمریکا که در دوره‌های باراک اوباما و دونالد ترامپ، رؤسای جمهور اسبق و سابق آمریکا منتشر شده است، این کشور می‌بایست به تدریج نیروی نظامی خود را از غرب آسیا به حوزه‌های پیرامونی چین منتقل کند.
سؤال اینکه چرا در ماه‌های گذشته آمریکا به افزایش تجهیزات و نیروی دریایی خود در خلیج فارس روی آورده است؟
بعد از دوران ریاست جمهوری نیکسون، آمریکا این گونه می پنداشت برای امنیت انتقال انرژی خلیج فارس بایست به طور مستقیم در منطقه حضور نظامی داشته باشد. با هزینه‌های گزاف نظامی به وجود آمده، به تدریج از اهمیت راهبردی خلیج فارس برای آمریکا کاسته شد. در عین حال ضرورت مهار چین، آمریکا را ناچار به تغییر تمرکز از خلیج فارس به دریای چین کرد.
بنابراین به احتمال زیاد هدف از تحرکات اخیر آمریکا در منطقه صرفاً موضوع امتیاز انتقال انرژی نیست. در وهله نخست، بهبود روابط جمهوری اسلامی ایران با کشور‌های عربی از سویی و نزدیک شدن عربستان سعودی به چین و روسیه از دیگر سو، آمریکا را متقاعد کرده است برای مقطعی دیگر حضور نظامی خود را در خلیج فارس تقویت کند. هر چند اعراب منطقه همچنان متحد آمریکا به شمار می‌روند، اما نمایش استقلال عمل آنها در سیاست‌های جهانی و منطقه‌ای موجب نگرانی واشنگتن شده است.
هر چند منابع انرژی خلیج فارس اهمیت گذشته خود را برای آمریکا از دست داده است، اما در نگاه کلان، آمریکایی‌ها از اینکه با خروج از منطقه عرصه را برای حضور چین و روسیه خالی کنند، بیمناک هستند. علاوه بر این، آمریکا می‌کوشد با تهدیدزایی در خلیج فارس، آن را اهرم فشاری برای مذاکرات بر سر پرونده هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران نگه دارد.
بعد از ادامه تحریم‌های اقتصادی علیه ایران و خودداری از فروش نفت، یکی از بدیل‌های ایران توقیف کشتی‌های نفتکش بوده است تا با ایجاد ناامنی در روند انتقال انرژی، به آمریکا نشان دهد ادامه فشار اقتصادی بر ایران، بدون عواقب نخواهد بود. طبعاً آمریکایی‌ها درصدد هستند برای حفظ موازنه قدرت در خلیج فارس و بالا بردن توان چانه زنی خود در مذاکرات تجهیزات نظامی بیشتری به منطقه بفرستند.
ششم ژوییه به دنبال توقیف یک فروند نفتکش در خلیج فارس به وسیله نیروی دریایی سپاه، سخنگوی ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا گفت، نیروهای دریایی آمریکا برای صیانت از حقوق کشتیرانی در عبور و مرور دریانوردی قانونی در آب‌های پراهمیت غرب آسیا هوشیار و آماده‌اند.
آمریکایی‌ها از اینکه با خروج از منطقه عرصه را برای حضور چین و روسیه خالی کنند، بیمناک هستند
اما آنچه باید در نظر داشت، اینکه ماهیت حضور نظامی آمریکا در منطقه، در قالب ناوگان دریایی یا به صورت پایگاه های نظامی، ایجاد هیمنه برای بازدارندگی است. حمله موشکی ایران به پایگاه نظامی عین الاسد در عراق نشان داد علاوه بر آسیب پذیری پایگاه‌های نظامی آمریکا، ملاحظات امنیتی این کشور دست آنها را برای پاسخگویی بسته است.
ناوگان پنجم دریایی آمریکا که در خلیج فارس مستقر شده، متشکل از تعدادی ناو با تجهیزات گران قیمت مستقر بر آن است که همانند اهدافی متحرک، به سادگی در معرض نابودی قرار دارند. هر چند تاکنون تقابل نظامی جدی میان ایران و ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا رخ نداده است، اما آمریکایی‌ها به این حقیقت واقف هستند هزینه‌های درگیری نظامی احتمالی در خلیج فارس به مراتب برای آمریکا و بازار انرژی جهانی بیشتر از ایران خواهد بود.
بنابراین تقویت نظامی نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه را می‌توان نوعی زورآزمایی آمریکا برای فایق آمدن بر معضلات امنیتی جدید در خلیج فارس قلمداد کرد؛ اقدامی که با توجه به واقعیت های راهبردی موجود، میزان تهدید و بازدارندگی بسیار کمتری نسبت به دوره‌های گذشته ایجاد خواهد کرد.
مانور قدرت اخیر نیروی دریایی سپاه در به عقب نشاندن ناوگروه بالگردی آمریکا در خلیج فارس نشان داد ایران به عنوان کشوری پهناور با توان نظامی کافی، دست بالاتری را در تقابل با تعدادی ناو و هواپیما خواهد داشت.